Jesień najpiękniejsza i najmądrzejsza z pór roku, zadumana w ciszy i zapatrzona w głębię tajemnic natury. W ten cudowny czas liście spadają z drzew i tańczą na wietrze, wiatr delikatnie rozwiewa chmury na niebie i kołysze smukłe drzewa. Za naszymi oknami już późna jesień w pełni, nastał listopad i etap barw jesieni pomału mija, większość drzew zgubiła już swoje piękne kolorowe liście i ukazała puste korony. Dzikie gęsi już formują klucze i przygotowują się do odlotów. Powietrze staje się gęstsze, poranki i wieczory ukazują się w gęstej chłodnej mgle.
Ale jesień nie musi być szara i smutna to nie tylko chłodne, mgliste i deszczowe dni, to także przyjemne, pachnące liśćmi, jesiennym ogrodem, ogniskiem, parkiem, lasem radosne dni przemijania, by na wiosnę narodzić się odnowa. To doskonała pora na aktywność fizyczną, spacery, marsze, ćwiczenia w zaciszu domowym przy muzyce, zdrowe odżywianie i odrobinę zadumy i czas na spędzanie z bliskimi osobami. To wspaniały czas jesiennych warzyw i owoców sezonowych. Wykorzystajcie tę zdrową gamę jesiennych kolorów w codziennej diecie i doceńcie zalety sezonowych zdrowych, smacznych lokalnych warzyw i owoców.
Jesienne menu to: dynia, buraki, kalafior, brokuły, brukselka, jarmuż, kapusta, pietruszka, marchew, cukinia, bakłażan, papryka, rzepa, skorzonera, pasternak, brukiew, czosnek, cebula, por, seler, fasola, pomidory, jabłka, gruszki, pigwa, śliwki, winogrona, żurawina, owoc dzikiej róży, głóg, jarzębina, rokitnik, bez czarny, suszone owoce, orzechy włoskie, laskowe, migdały, nasiona dyni i słonecznika, kasze i płatki ze zbóż pełnoziarniste, ryż brązowy, fasola - różne odmiany, groch, soczewica, cieciorka, soja.
DYNIA – możemy cieszyć się dynią od września do marca. W dyni obecny jest beta-karoten, czyli pochodna witaminy A. Związek ten łącznie z selenem zwalcza wolne rodniki. Miąższ dyni zawiera: witaminy C, E, PP, z grupy B oraz składniki mineralne, tj. fosfor, wapń, magnez, potas, żelazo. Dynia jest niskokaloryczna i lekkostrawna i nie zawiera tłuszczu. z dyni można przygotować surowe sałatki, wspaniałe koktajle z dodatkiem owoców, mrożonki na zimę, zupy, pure, pasty, można jeść na surowo, piec, dusić. Przygotować konfitury, upiec ciasto z dyni. Zapakować do słoików jako kiszonki, pure, sałatki.
BURAKI – sezon na buraki to okres od września do marca. Mają lecznicze właściwości. Zawdzięcza ją antocyjanom - tym samym barwnikom, które występują w czerwonym winie. Dzięki nim mamy lepszą odporność, wolniej się starzejemy i zapobiegamy wystąpieniu nowotworów. buraki mają dużo tylko kwasu foliowego, trochę witaminy C (więcej jej zawiera kwas buraczany, bo w trakcie fermentacji powstaje kwas askorbinowy) i jeszcze mniej witaminy B1. Jest w nich natomiast dużo pierwiastków mineralnych: żelazo, wapń, magnez, potas, mangan, sód, miedź, chlor, fluor, cynk, bor, lit, molibden, kobalt oraz rzadko spotykane w warzywach rubid i cez. Nadają się na wspaniałe odżywcze soki, do sałatek, surówek, zup, pieczone i duszone, ale także jako składnik ciast. Można je zapakować do słoików, robiąc wspaniałe sałatki, zakwas buraczany na zupę, zrobić kiszonki.
KALAFIOR – Brokuły i kalafiory - najlepsze źródło sulforafanu, idealane dla osób u których wykryto bakterię Helibacter pylori - sulforafan ma moc niszczenia jej. Zawierają całą masę antyoksydantów, z sulforafanem na czele, wspieranym przez witaminy A i C oraz beta karoten, którego brokuły mają więcej niż marchew. Radzą sobie świetnie z wolnymi rodnikami. Należy gotować je krótko ok. 4 minuty, lub spożywać na surowo w sałatkach. Gdy podamy kalafior z czosnkiem, imbirem, koprem lub kminkiem unikniemy gazów.
BROKUŁY – dostępne od września do grudnia. Brokuły posiadają wyjątkowe właściwości zdrowotne. Między innymi chronią przed rakiem, wrzodami żołądka, anemią, a także korzystnie wpływają na funkcjonowanie wzroku i regulują poziom cukru we krwi, co jest szczególnie ważne dla cukrzyków. Wszystko dzięki zawartości witamin, składników mineralnych i sulforafanu - silnego przeciwutleniacza.Doskonałe na surowo, gotowane na parze, zapiekane. Świetne do sałatek. Gdy podamy kalafior z czosnkiem, imbirem, koprem lub kminkiem unikniemy gazów.
BRUKSELKA – Brukselka to źródło wielu witamin, między innymi A, B1, B2, B5, B6, C, E, H i K. Już 150 g tego warzywa pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Brukselka zawiera również dużo beta-karotenu – ludzki organizm zamienia go w witaminę A, niezbędną między innymi do wzrostu dzieci oraz zapewniającą dobre działanie narządu wzroku. Chlorofil, karotenoidy i glukozynolaty, inne składniki brukselki, są z kolei pomocne w zwiększaniu ochrony organizmu u osób zagrożonych rakiem jelita grubego oraz żołądka. Warzywo to zawiera również składniki mineralne, takie jak potas, magnez, wapń, cynk, białko i węglowodany. Nadzwyczaj cenne jest dla kobiet ciężarnych, gdyż stanowi skarbnicę kwasu foliowego. Właściwa jego ilość (wystarczy 0,4 mg dziennie) zapobiega powstawaniu wad ośrodkowego układu nerwowego u dzieci. Można przygotować na parze, zapiekaną lub surową. Doskonała na pure, sałatki i zupy.
JARMUŻ – to król zimowych warzyw. Jarmuż to warzywo niskokaloryczne, bogate w błonnik i niezawierające tłuszczu. W 100 g jest ok. 30 kalorii i 5 g błonnika. Jarmuż jest więc nie tylko smaczny, ale również niezwykle odżywczy. Zawiera tak dużo żelaza, że często nazywany jest „nową wołowiną”. Jest źródłem witaminy K, która chroni przed rakiem, wpływa na stan kości oraz zapewnia prawidłową krzepliwość krwi. Znajdziemy w nim zasoby witaminy C odpowiedzialnej za odporność organizmu i prawidłowy metabolizm. Zawiera więcej wapnia niż mleko. Składnik ten zapobiega osteoporozie, wpływa na dobry stan kości i zębów.
Jedzenie jarmużu obniża poziom cholesterolu, przez co zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Można robić sałatki, przygotować zdrowy zielony koktajl, dusić go z warzywami lub jabłkami, lekka zupa z jarmużu, sos do makaronu itp...
CUKINIA – jest dostępna od lipca do października, ale dobrze przechowana możemy cieszyć się nią do grudnia. Cukinia jest łagodnym w smaku, lekkostrawnym warzywem. Jest ceniona za wysoką wartość dietetyczną. Zawiera potas, żelazo i magnez oraz witaminę A, C, K, PP i B1, beta karoten. Zaletą cukinii jest to, że nie odkładają się w niej metale ciężkie. Ponadto warzywo odkwasza organizm i pozytywnie wpływa na proces trawienia, dlatego polecana jest przy problemach z nadkwaśnością. Możemy ją zamrozić, jest świetnym dodatkiem do wielu dań, np. zup, placków i burgerów warzywnych, a także z grilla. Możemy jeść ją na surowo, dodawać do surówek i sałatek, smażyć kwiaty cukinii, przyrządzać leczo i piec ciasta.
BAKŁAŻAN – zwany oberżyną lub gruszką miłości.Jest niskokaloryczny, W 90% zbudowany jest z wody, a tylko 2% to cukry. Zjadając oberżynę dostarczymy organizmowi potasu, wapnia i magnezu. To także dobre źródło błonnika. W 100 gramach bakłażana będzie go dwukrotnie więcej niż w jabłku czy brzoskwini. Witaminy C, A i witaminy z grupy B warzywo zawiera w znikomych ilościach. Uważane są za afrodyzjak. Ma właściwości detoksykacyjne i polecany jest przy kuracji antybiotykowej, Zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe, Zapobiega chorobom układu krążenia, Obniża poziom cholesterolu. Duża zawartość błonnika, W skórce bakłażana zawarte są związki fenolowe, poprawiające funkcjonowanie organizmu. Wśród tych związków znajdują się m.in. antocyjany, które działają silnie antyutleniająco i odpowiadają za fioletowo-granatowy kolor skórki.
KAPUSTA – kapusta ma opinię ciężkostrawnego, niezdrowego warzywa. to prawda, ale tylko, gdy dodamy do niej mięso i tłuszcze zwierzęce. Jeśli jemy ją samą lub z innymi warzywami i ziołami jest wspaniała. Zielone odmiany kapusty są bogate w witaminy C i K, zawierają też sporo witaminy E i potasu, a oprócz tego beta-karoten, błonnik, kwas foliowy, siarkę, wapń. Kiszona kapusta zawdzięcza swój smak procesowi fermentacji, w którym biorą udział żywe kultury bakterii. Spożywanie kapusty pozwala poprawić procesy trawienia. Kapusta spożywana na surowo korzystnie wpływa na błonę śluzową przewodu pokarmowego, przynosi ulgę w zgadze, a regularne jedzenie kapusty likwiduje zaparcia. Ze względu na dużą zawartość siarki oraz cynku, spożywanie kapusty łagodzi dolegliwości skórne, m.in. odmrożenia, oparzenia, jest skuteczne w leczeniu trądziku, liszajów, egzemy.
Składniki zawarte w kapuście wspomagają leczenie obrzęków kończyn, łagodzą ból, działają antyseptycznie oraz usuwają ze skóry toksyny. Liście z kapusty są doskonałym środkiem na ukąszenia i użądlenia przez owady. Liście kapusty leczą również oparzenia, wrzody, trudno gojące się rany, półpasiec, odmrożenia. Okłady z kapusty łagodzą ból towarzyszący chorobom reumatycznym. Liść położony na skórę zmniejsza przekrwienie, aktywizuje krwiobieg, oczyszcza naczynia włosowate. Stosuje się je przy żylakach i zapaleniu tętnic. doskonała na surowo i kiszona w surówkach, wspaniały sok z surowej kapusty, kapusta duszona z warzywami, bigos wegetariański.
PAPRYKA – to kolejne jesienne warzywo, chociaż w polskich sklepach jest dostępna przez cały rok. Warto ją spożywać ze względu na zawartość witaminy C oraz magnezu. Papryka zmniejsza apetyt, przyspiesza spalanie tłuszczu. Odmładza, poprawia nastrój. Papryka czerwona troszczy się o wzrok i skórę. Dostarczy mnóstwo beta-karotenu, czyli prowitaminy A. Już 100 g papryki powinno zaspokoić ok. 70% zapotrzebowania człowieka na wit. A. Zapewni nam więc piękną cerę, o zdrowym odcieniu. Papryka zielona obfituje w kwas foliowy, jeden strąk pokrywa ok. 25% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę, polecana jest głównie kobietom planującym dziecko i ciężarnym. Papryka żółta także dostarczy witaminę E. Jest ceniona jako źródło luteiny i zeaksantyny. Możesz ją stosować, jako dodatek do kanapek, sałatek lub zjadać w formie przekąski. Bardzo smaczna jest również papryka marynowana.
PIETRUSZKA – świeże liście pietruszki są bardzo pożyteczne i mogą być używane jako składnik zdrowej diety. Korzeń pietruszki jest stosowany w leczeniu wzdęć, zapalenia pęcherza oraz dolegliwości reumatycznych. Świeże warzywa są cenionym ziołem łagodzącym bóle miesiączkowe. Pietruszka zwyczajna jest bogata w prowitaminę A, witaminę C, sole mineralne i żelazo. Zawarte w pietruszce witaminy i minerały (wapń, magnez i potas) pozytywnie wpływają na krążenie krwi, a żelazo pomaga zwalczać anemię. Pietruszka pomaga również usuwać toksyny z organizmu. Właściwości pietruszki dotyczą także menstruacji. Pomaga wywołać spóźnioną miesiączkę, wzmacnia krwawienie. Pietruszka zwyczajna to również sprawdzony sposób na bóle menstruacyjne. Jej działanie rozkurczające dobrze wpływa na mięśnie miednicy. Wywar z pietruszki polecany jest na problemy z pęcherzem, prostatą i nerkami. Korzeń pietruszki ma właściwości moczopędne i jest stosowany w obrzękach i problemach z zatrzymaniem płynów w ciele.
Natka pietruszki ma właściwości antyseptyczne, wpływa pozytywnie na proces trawienia i zapobiega infekcjom układu moczowego. Zawarta w natce pietruszki witamina A dobrze działa na wzrok, szczególnie o zmierzchu. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C zaspokaja jedna łyżka stołowa pietruszki.
PASTERNAK – kiedyś jadano go zamiast ziemniaków. Przypomina pietruszkę. Jadalne są korzenie – prawie kuliste, spłaszczone albo wydłużone, białe, pokryte gładką skórką. Zawiera dużo białka, węglowodanów, potasu, fosforu, wapnia, żelaza oraz witaminy C i z grupy B, ale też sporo kalorii. Ma właściwości moczopędne i odtruwające. Dobrze robi na nerki, pęcherz i reumatyzm. Można go przyrządzić na jarzynę albo dodać do zupy warzywnej. Doskonale zastępuje w potrawach ziemniaki.
MARCHEW – znana jest ze swoich właściwości leczniczych i kosmetycznych. Korzeń tego warzywa ma przede wszystkim właściwości przeciwcukrzycowe i przeciwpasożytnicze. Działa rozkurczowo, obniża poziom cholesterolu we krwi, a także wpływa na regulację trawienia. Stanowi bogate źródło witamin i soli mineralnych. Dzięki marchwi zwiększa się nasza odporność, a skóra i błony śluzowe stają się bardziej elastyczne. Marchew działa rozkurczowo na naczynia krwionośne, a także wiatropędnie i pobudzająco na układ moczowy. Znaleźć w niej możemy witaminę A, C, witaminy z grupy B, a także witaminę E, H, K oraz PP. Nie brak też składników mineralnych takich, jak wapń, potas, sód, żelazo, miedź, fosfor, magnez, cynk i kobalt. Zawiera też kwas foliowy, kwas jabłkowy, inozytol oraz pektyny. Dzięki obecności dużej ilości błonnika, marchewka pomaga regulować pracę przewodu pokarmowego, zapobiega zaparciom i nadmiernej fermentacji w jelitach. Sprzyja wydalaniu z organizmu produktów odpadowych przemiany materii. Marchewkę najlepiej spożywać na surowo. Jest wówczas najbardziej wartościowa, choć ceną za to jest jej większa ciężkostrawność. Ugotowana staje się o wiele bardziej lekkostrawna, dzięki czemu mogą ją jeść już malutkie dzieci. Obróbka termiczna sprawia jednak, iż traci ona część swoich wartości odżywczych.
W kosmetyce duże zastosowanie ma karoten - nie tylko wpływa na nasz wzrok i poprawia odporność naszego organizmu, ale także: korzystnie wpływa na stan i koloryt naszej skóry, dlatego warto pić sok z marchwi, stosowany jest jako składnik ochronnych kosmetyków do opalania, olejek z nasion jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym, wyciąg z marchwi jest składnikiem kremów, maseczek.
RZEPA – jest symbolem krzepkości. Zawiera sporo wapnia, fosforu, żelaza, ale też potas, magnez i jod. Jest dobrym źródłem witaminy PP, C, beta-karotenu i witamin z grupy B. Ma działanie wzmacniające, bakteriobójcze i moczopędne. Wspomaga leczenie zakażeń układu moczowego, trądziku i ropni. Ponadto przeciwdziała wypadaniu włosów. Przy przeziębieniach, katarze, anginach dobrze jest popijać słodki sok z rzepy. Wystarczy warzywo wydrążyć, wsypać trochę cukru i po kilku godzinach powstanie syrop. Można zrobić z niej surówkę, zapiec pod beszamelem, dodać do duszonych potraw warzywnych, faszerować mięsem, ryżem lub innymi warzywami.
SKORZONERA – Jadalne są czarne korzenie, stąd druga nazwa tego warzywa – czarne korzonki. Ale gdy oskrobie się skórkę, pod spodem jest biały miąższ. Skorzonera przypomina w smaku szparagi, tylko bardziej mączyste. Zawiera dużo węglowodanów, żelaza i fosforu, niewiele witaminy C i z grupy B. Najlepiej smakuje ugotowana lub zapieczona pod beszamelem i posypana natką pietruszki. Ugotowaną skorzonerę można też dodać do jajecznicy lub omletu.
BRUKIEW – zwana korpiel, kwaczek, jest krzyżówką rzepy i kapusty. Cechuje ją duża biologiczna witalność i wysoka przyswajalność cennych składników odżywczych – ocenia Ilona Cichecka, specjalistka ds. żywienia człowieka z kliniki Invicta. – Jest bogatym źródłem witamin z grupy B (B1, B2, B5, B6, B9, B12), witamin C, A i K oraz składników mineralnych: wapnia, fosforu, sodu, magnezu, cynku, miedzi, siarki i żelaza. Ponadto znajdziemy w niej sporo błonnika, beta-karotenu i dobrych kwasów tłuszczowych. W medycynie ludowej brukiew doceniono już dawno. – Przede wszystkim zwracano uwagę na jej właściwości moczopędne, usprawniające procesy trawienne, przeciwdziałające zaparciom i działanie wykrztuśne. Lecznicze działanie posiada również sok z brukwi, który oczyszcza i wzmacnia organizm. Dzięki zawartym w niej związkom siarki polecana jest też osobom borykającym się z problemami skórnymi czy wypadaniem włosów. Brukiew zawiera również substancje antyrakowe – glukozynolaty. – Dlatego zaliczono ją do grupy warzyw krzyżowych o największym działaniu przeciwnowotworowym.
POMIDORY – Z badań wynika, że pomidor, dzięki zawartości kwasu liponowego (ALA), wpływa na poprawę metabolizmu, pomaga kontrolować poziom cukru we krwi, sprzyja rozszerzaniu naczyń krwionośnych i chroni przed występowaniem retinopatii cukrzycowej. Jednym z podstawowych składników warzywa jest także likopen – organiczny związek chemiczny z grupy karotenów, zaliczany do antyoksydantów. To właśnie on nadaje pomidorowi czerwony kolor, a ponadto, podobnie jak witamina C, pomaga zwalczać wolne rodniki. Wysoka zawartość potasu, błonnika i innych wspomnianych wyżej składników (cholina, witamina C) zapobiega występowaniu chorób układu krążenia, zawałów i wylewów, a w dodatku pozwala zachować odpowiednią masę mięśniową, gęstość kości i uniknąć powstawania kamieni nerkowych. Pomidory są zalecane także kobietom w ciąży oraz ludziom ze skłonnościami depresyjnymi ze względu na obecność kwasu foliowego. Pomidory mają mnóstwo witaminy C. Duży owoc (ok. 180 g) pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w 60 proc. Zawiera też sporo witaminy E (25 proc. dziennego zapotrzebowania) oraz beta-karotenu - silnych antyoksydantów, czyli bezcennych dla naszego zdrowia substancji neutralizujących szkodliwe wolne rodniki. W pomidorach obecne są witaminy z grupy B - działają korzystnie na układ nerwowy, w tym witamina PP wpływa na metabolizm cukru i cholesterolu we krwi, a także witamina K ma właściwości przeciwkrzepliwe. Pomidory to też bogactwo pierwiastków mineralnych. Bezcenne dla zdrowia substancje znajdziemy również w sporządzonych z pomidorów przetworach - sosach, keczupie, pomidorach suszonych.
PORA – jest lekkostrawny, dietetyczny i zasadotwórczy. Por często zalecany jest w dietach leczniczych i odchudzających. Zawiera minerały: żelazo, wapń, fosfor, miedź, potas, mangan, miedź i magnez. Por jest dobrym źródłem witaminy A (jako karoten), C, E, K oraz witamin z grupy B (szczególnie B1 i B6) i kwasu foliowego. Por jest źródłem przeciwutleniaczy. Na szczególną uwagę zasługuje luteina i zeaksantyna, które są niezbędne do wsparcia zdrowia oczu. Dzięki właściwością bakteriostatycznym i bakteriobójczym (olejek sulfidowy i związki siarkowe) może okazać się dobrym lekiem przy przeziębieniach oraz skaleczeniach. Por może pomóc przy przeziębieniach, reumatyzmie, zaparciach, niestrawności, wrzodach, dolegliwościach związanych z drogami moczowymi, czyrakami, hemoroidami i skaleczeniami. Oczyszcza organizm z toksyn, pomocny jest w zatruciach pokarmowych (nawet przy zatruciach grzybami i metalami ciężkimi), ma właściwości alkalizujące organizm, stabilizuje poziom cukru we krwi, dobrze działa na układ oddechowy i odpornościowy, wpływa dobroczynnie na układ trawienny i oczyszcza krew.
CEBULA – zdrowotne oddziaływanie na organizm cebula zawdzięcza obecności m.in. witaminy C, A, witamin z grupy B, fosforu, żelaza, wapnia, olejków eterycznych i oczywiście związków siarki. Jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy. Choć cebula duszona czy gotowana nie traci swoich zdrowotnych właściwości, najbardziej wartościowa jest cebula surowa. Cebula jest bogata w substancje bakteriobójcze i witaminę C, dzięki czemu jest dobra na przeziębienie i poprawia odporność. Ponadto cebula znalazła zastosowanie jako środek na kaca, wrzody i blizny. Cebula może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka, zapobiegnie zakrzepom, nadciśnieniu i obniży poziom cholesterolu, Surowa lub duszona na wodzie poprawia trawienie, działa przeciw zaparciom. W postaci surowej nie jest wskazana dla osób cierpiących na ostre dolegliwości wątroby lub woreczka żółciowego., Zjadanie przez kilka dni porcji tego warzywa szczególnie wskazane jest po kuracji antybiotykami, ponieważ cebula ma działanie grzybobójcze. Aby ją przygotować, wystarczy zalać wodą pokrojoną cebulę i wolno dusić. Zawarty w cebuli hormon roślinny (glukokinina) zapobiega pojawieniu się i rozwojowi cukrzycy u osób znajdujących się w grupie ryzyka. Ponadto surowa cebula obniża poziom cukru we krwi i pozwala zmniejszyć dawkę insuliny, w związku z tym bez obaw mogą po nią sięgać diabetycy. w miejscu po ukąszeniu osy, pszczoły czy komara. Cebula, dzięki bakteriobójczym, odkażającym i przeciwzapalnym właściwościom, złagodzi odczyn zapalny, zniweluje uczucie pieczenia i bólu.
CZOSNEK – to naturalny antybiotyk, hamuje rozwój bakterii, zwalcza infekcje, obniża ciśnienie krwi, dodatkowo stosowany jest przy wielu innych dolegliwościach, np. zapaleniu stawów czy astmie. Wystarczy zjadać tylko jeden ząbek czosnku dziennie, by w krótkim czasie odczuć jego zbawienny wpływ na zdrowie. W tym niewielkim ząbku kryje się bowiem cała apteka – związki flawonoidowe, aminokwasy, saponiny, cukry, związki śluzowe, witaminy (B1, B2, PP, C, prowitamina A), liczne sole mineralne (m.in. potasu, wapnia, magnezu) oraz rzadkie mikroelementy (m.in. kobalt, chrom, nikiel). Ale najcenniejsze w czosnku są olejki eteryczne bogate w siarczki i allicynę, związek o charakterystycznym ostrym zapachu. Najzdrowszy jest czosnek surowy, lecz ze względu właśnie na jego specyficzny zapach, nie przez wszystkich akceptowany, rzadko jadamy go w tej postaci. Czosnek ma właściwości przeciwzakrzepowe podobne do aspiryny – znacząco zmniejsza lepkość krwi. Ale to nie wszystko – działa także na śródbłonek naczyniowy, powodując rozkurcz naczyń krwionośnych, co w efekcie może zapobiec zawałowi serca i udarowi mózgu. zapobiega infekcjom wirusowym układu oddechowego i je zwalcza. To zasługa lotnych związków siarkowych i olejków eterycznych. Dlatego w okresie jesienno-zimowym czosnek powinien na stałe zagościć w naszym menu.Dzięki wyjątkowo silnemu działaniu bakteriobójczemu czosnek jest bardzo skuteczną bronią przeciw pasożytom układu pokarmowego: owsikom, glistom czy nawet tasiemcom. Czosnek nie tylko działa na śródbłonek naczyniowy, powodując rozkurcz naczyń krwionośnych, ale jeszcze hamuje enzym ACE, zaangażowany w regulację ciśnienia krwi. Dzięki obfitości antyutleniaczy czosnek nie tylko zwalcza wolne rodniki, ale i hamuje powstawanie nowych, co opóźnia procesy starzenia się organizmu, w tym oczywiście i skóry. Dostarcza też wielu witamin i minerałów ważnych dla ładnego wyglądu skóry. Korzystnie działa na naczynka krwionośne i poprawia krążenie krwi, co zapobiega powstawaniu żylaków i pojawianiu się pajączków na skórze.
FASOLA – Świeżo łuskane ziarna mają witaminę A i C i są o połowę mniej kaloryczne od suszonych. Jest bogata w potas, wapń i fosfor. W przeciwieństwie do grochu nie zawiera sodu. W niektórych jej gatunkach występuje żelazo (haricot), kwas foliowy (mung, pinto, z czarnym oczkiem), selen (z czarnym oczkiem) oraz dobroczynny zwłaszcza dla mężczyzn cynk (fasola czerwona, nerkowa i czarna). Fasola ma też lekkostrawną skrobię i substancje hamujące rozrost tkanek nowotworowych (inhibitory proteazy), a także rozpuszczalny błonnik, który pomaga usuwać z organizmu nadmiar cholesterolu. Niestety ma także wady - powoduje wzdęcia i gazy. Fasola jest trzecim po soi (45 proc.) i grochu (25 proc.) źródłem białka (22 proc.). Ma go więcej niż mięso (12 - 13 proc.). Białko roślinne jest mniej wartościowe od zwierzęcego, ponieważ nie zawiera wszystkich niezbędnych aminokwasów. Jest bogatym źródłem witamin z grupy B, a szczególnie witaminy B1, czyli tiaminy. Kiełki fasoli wzmacniają system odpornościowy i nerwowy. Są zalecane w profilaktyce nowotworowej i w zespołach chronicznego lub wiosennego zmęczenia. Nie zawierają fazyny.
Posiadacze ogródków powinni uwzględnić fasolę w planach wiosennych zasiewów. Najcenniejsze są strąki. Po opróżnieniu z dojrzałych nasion warto je ususzyć i przez cały rok zaparzać jak ziółka.
GROCH – jSuche nasiona, czy też strąki zielonego grochu to źródło błonnika oraz skarbnica składników mineralnych. doskonałe źródło białka groch jest szczególnie ceniony przez wegetarian. Zawiera dużą ilość aminokwasów egzogennych, czyli takich, których nasz organizm nie syntetyzuje i muszą być dostarczone wraz z pożywieniem. Oprócz tego w grochu znajdują się witaminy z grupy B, kwas foliowy i pantotenowy oraz składniki mineralne, takie jak: potas, magnez, fosfor, żelazo, czy wapń. Zawiera też witaminę A, mającą dobry wpływ na wzrok, witaminę C i K, a także witaminę młodości- E.
CIECIORKA – to groch włoski, działanie przeciwbólowe (łagodzi bóle głowy oraz gardła, wspomaganie trawienia , pozytywny wpływ na stan skóry i włosów (ze względu na dużą zawartość cynku oraz witaminy B6, pomoc w obniżeniu cholesterolu we krwi (ze względu na dużą zawartość tłuszczy nienasyconych, pomoc w leczeniu wrażliwości na insulinę i cukrzycę (ze względu na dużą zawartość błonnika) jest skład aminokwasowy zawartego w niej białka, które przypomina pełnowartościowe białko pochodzące z mięsa, i dlatego jest warzywem szczególnie istotnym w diecie wegetariańskiej.
ŚLIWKI – Zawierają witaminy C, A i E, potas, żelazo, magnez, wapń, fosfor, antyoksydanty. Mają sporo witamin z grupy B, dzięki czemu wpływają łagodząco na nasz układ nerwowy. Śliwki wykazują także działanie przeciwnowotworowe i przeciwmiażdżycowe. Zawarta w ich pestkach amigdalina uznawana jest za związek pomocny w walce z rakiem. . Uwielbiamy powidła ze śliwek! Możesz je też wykorzystać jako dodatek do ciast lub ususzyć.
ŻURAWINA – Zawierają witaminy C, A i E, potas, żelazo, magnez, wapń, fosfor, antyoksydanty. Mają sporowitamin z grupy B, dzięki czemu wpływają łagodząco na nasz układ nerwowy. Śliwki wykazują także działanie przeciwnowotworowe i przeciwmiażdżycowe. Zawarta w ich pestkach amigdalina uznawana jest za związek pomocny w walce z rakiem. Prócz właściwości aseptycznych żurawina mają też zalety odżywcze. Są m.in. bogatym źródłem witamin A, C i z grupy B. Najwięcej substancji odżywczych i leczniczych zawierają świeże owoce.
Ale jesień nie musi być szara i smutna to nie tylko chłodne, mgliste i deszczowe dni, to także przyjemne, pachnące liśćmi, jesiennym ogrodem, ogniskiem, parkiem, lasem radosne dni przemijania, by na wiosnę narodzić się odnowa. To doskonała pora na aktywność fizyczną, spacery, marsze, ćwiczenia w zaciszu domowym przy muzyce, zdrowe odżywianie i odrobinę zadumy i czas na spędzanie z bliskimi osobami. To wspaniały czas jesiennych warzyw i owoców sezonowych. Wykorzystajcie tę zdrową gamę jesiennych kolorów w codziennej diecie i doceńcie zalety sezonowych zdrowych, smacznych lokalnych warzyw i owoców.
DYNIA – możemy cieszyć się dynią od września do marca. W dyni obecny jest beta-karoten, czyli pochodna witaminy A. Związek ten łącznie z selenem zwalcza wolne rodniki. Miąższ dyni zawiera: witaminy C, E, PP, z grupy B oraz składniki mineralne, tj. fosfor, wapń, magnez, potas, żelazo. Dynia jest niskokaloryczna i lekkostrawna i nie zawiera tłuszczu. z dyni można przygotować surowe sałatki, wspaniałe koktajle z dodatkiem owoców, mrożonki na zimę, zupy, pure, pasty, można jeść na surowo, piec, dusić. Przygotować konfitury, upiec ciasto z dyni. Zapakować do słoików jako kiszonki, pure, sałatki.
BURAKI – sezon na buraki to okres od września do marca. Mają lecznicze właściwości. Zawdzięcza ją antocyjanom - tym samym barwnikom, które występują w czerwonym winie. Dzięki nim mamy lepszą odporność, wolniej się starzejemy i zapobiegamy wystąpieniu nowotworów. buraki mają dużo tylko kwasu foliowego, trochę witaminy C (więcej jej zawiera kwas buraczany, bo w trakcie fermentacji powstaje kwas askorbinowy) i jeszcze mniej witaminy B1. Jest w nich natomiast dużo pierwiastków mineralnych: żelazo, wapń, magnez, potas, mangan, sód, miedź, chlor, fluor, cynk, bor, lit, molibden, kobalt oraz rzadko spotykane w warzywach rubid i cez. Nadają się na wspaniałe odżywcze soki, do sałatek, surówek, zup, pieczone i duszone, ale także jako składnik ciast. Można je zapakować do słoików, robiąc wspaniałe sałatki, zakwas buraczany na zupę, zrobić kiszonki.
KALAFIOR – Brokuły i kalafiory - najlepsze źródło sulforafanu, idealane dla osób u których wykryto bakterię Helibacter pylori - sulforafan ma moc niszczenia jej. Zawierają całą masę antyoksydantów, z sulforafanem na czele, wspieranym przez witaminy A i C oraz beta karoten, którego brokuły mają więcej niż marchew. Radzą sobie świetnie z wolnymi rodnikami. Należy gotować je krótko ok. 4 minuty, lub spożywać na surowo w sałatkach. Gdy podamy kalafior z czosnkiem, imbirem, koprem lub kminkiem unikniemy gazów.
BROKUŁY – dostępne od września do grudnia. Brokuły posiadają wyjątkowe właściwości zdrowotne. Między innymi chronią przed rakiem, wrzodami żołądka, anemią, a także korzystnie wpływają na funkcjonowanie wzroku i regulują poziom cukru we krwi, co jest szczególnie ważne dla cukrzyków. Wszystko dzięki zawartości witamin, składników mineralnych i sulforafanu - silnego przeciwutleniacza.Doskonałe na surowo, gotowane na parze, zapiekane. Świetne do sałatek. Gdy podamy kalafior z czosnkiem, imbirem, koprem lub kminkiem unikniemy gazów.
BRUKSELKA – Brukselka to źródło wielu witamin, między innymi A, B1, B2, B5, B6, C, E, H i K. Już 150 g tego warzywa pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Brukselka zawiera również dużo beta-karotenu – ludzki organizm zamienia go w witaminę A, niezbędną między innymi do wzrostu dzieci oraz zapewniającą dobre działanie narządu wzroku. Chlorofil, karotenoidy i glukozynolaty, inne składniki brukselki, są z kolei pomocne w zwiększaniu ochrony organizmu u osób zagrożonych rakiem jelita grubego oraz żołądka. Warzywo to zawiera również składniki mineralne, takie jak potas, magnez, wapń, cynk, białko i węglowodany. Nadzwyczaj cenne jest dla kobiet ciężarnych, gdyż stanowi skarbnicę kwasu foliowego. Właściwa jego ilość (wystarczy 0,4 mg dziennie) zapobiega powstawaniu wad ośrodkowego układu nerwowego u dzieci. Można przygotować na parze, zapiekaną lub surową. Doskonała na pure, sałatki i zupy.
JARMUŻ – to król zimowych warzyw. Jarmuż to warzywo niskokaloryczne, bogate w błonnik i niezawierające tłuszczu. W 100 g jest ok. 30 kalorii i 5 g błonnika. Jarmuż jest więc nie tylko smaczny, ale również niezwykle odżywczy. Zawiera tak dużo żelaza, że często nazywany jest „nową wołowiną”. Jest źródłem witaminy K, która chroni przed rakiem, wpływa na stan kości oraz zapewnia prawidłową krzepliwość krwi. Znajdziemy w nim zasoby witaminy C odpowiedzialnej za odporność organizmu i prawidłowy metabolizm. Zawiera więcej wapnia niż mleko. Składnik ten zapobiega osteoporozie, wpływa na dobry stan kości i zębów.
Jedzenie jarmużu obniża poziom cholesterolu, przez co zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Można robić sałatki, przygotować zdrowy zielony koktajl, dusić go z warzywami lub jabłkami, lekka zupa z jarmużu, sos do makaronu itp...
CUKINIA – jest dostępna od lipca do października, ale dobrze przechowana możemy cieszyć się nią do grudnia. Cukinia jest łagodnym w smaku, lekkostrawnym warzywem. Jest ceniona za wysoką wartość dietetyczną. Zawiera potas, żelazo i magnez oraz witaminę A, C, K, PP i B1, beta karoten. Zaletą cukinii jest to, że nie odkładają się w niej metale ciężkie. Ponadto warzywo odkwasza organizm i pozytywnie wpływa na proces trawienia, dlatego polecana jest przy problemach z nadkwaśnością. Możemy ją zamrozić, jest świetnym dodatkiem do wielu dań, np. zup, placków i burgerów warzywnych, a także z grilla. Możemy jeść ją na surowo, dodawać do surówek i sałatek, smażyć kwiaty cukinii, przyrządzać leczo i piec ciasta.
BAKŁAŻAN – zwany oberżyną lub gruszką miłości.Jest niskokaloryczny, W 90% zbudowany jest z wody, a tylko 2% to cukry. Zjadając oberżynę dostarczymy organizmowi potasu, wapnia i magnezu. To także dobre źródło błonnika. W 100 gramach bakłażana będzie go dwukrotnie więcej niż w jabłku czy brzoskwini. Witaminy C, A i witaminy z grupy B warzywo zawiera w znikomych ilościach. Uważane są za afrodyzjak. Ma właściwości detoksykacyjne i polecany jest przy kuracji antybiotykowej, Zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe, Zapobiega chorobom układu krążenia, Obniża poziom cholesterolu. Duża zawartość błonnika, W skórce bakłażana zawarte są związki fenolowe, poprawiające funkcjonowanie organizmu. Wśród tych związków znajdują się m.in. antocyjany, które działają silnie antyutleniająco i odpowiadają za fioletowo-granatowy kolor skórki.
KAPUSTA – kapusta ma opinię ciężkostrawnego, niezdrowego warzywa. to prawda, ale tylko, gdy dodamy do niej mięso i tłuszcze zwierzęce. Jeśli jemy ją samą lub z innymi warzywami i ziołami jest wspaniała. Zielone odmiany kapusty są bogate w witaminy C i K, zawierają też sporo witaminy E i potasu, a oprócz tego beta-karoten, błonnik, kwas foliowy, siarkę, wapń. Kiszona kapusta zawdzięcza swój smak procesowi fermentacji, w którym biorą udział żywe kultury bakterii. Spożywanie kapusty pozwala poprawić procesy trawienia. Kapusta spożywana na surowo korzystnie wpływa na błonę śluzową przewodu pokarmowego, przynosi ulgę w zgadze, a regularne jedzenie kapusty likwiduje zaparcia. Ze względu na dużą zawartość siarki oraz cynku, spożywanie kapusty łagodzi dolegliwości skórne, m.in. odmrożenia, oparzenia, jest skuteczne w leczeniu trądziku, liszajów, egzemy.
Składniki zawarte w kapuście wspomagają leczenie obrzęków kończyn, łagodzą ból, działają antyseptycznie oraz usuwają ze skóry toksyny. Liście z kapusty są doskonałym środkiem na ukąszenia i użądlenia przez owady. Liście kapusty leczą również oparzenia, wrzody, trudno gojące się rany, półpasiec, odmrożenia. Okłady z kapusty łagodzą ból towarzyszący chorobom reumatycznym. Liść położony na skórę zmniejsza przekrwienie, aktywizuje krwiobieg, oczyszcza naczynia włosowate. Stosuje się je przy żylakach i zapaleniu tętnic. doskonała na surowo i kiszona w surówkach, wspaniały sok z surowej kapusty, kapusta duszona z warzywami, bigos wegetariański.
PAPRYKA – to kolejne jesienne warzywo, chociaż w polskich sklepach jest dostępna przez cały rok. Warto ją spożywać ze względu na zawartość witaminy C oraz magnezu. Papryka zmniejsza apetyt, przyspiesza spalanie tłuszczu. Odmładza, poprawia nastrój. Papryka czerwona troszczy się o wzrok i skórę. Dostarczy mnóstwo beta-karotenu, czyli prowitaminy A. Już 100 g papryki powinno zaspokoić ok. 70% zapotrzebowania człowieka na wit. A. Zapewni nam więc piękną cerę, o zdrowym odcieniu. Papryka zielona obfituje w kwas foliowy, jeden strąk pokrywa ok. 25% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę, polecana jest głównie kobietom planującym dziecko i ciężarnym. Papryka żółta także dostarczy witaminę E. Jest ceniona jako źródło luteiny i zeaksantyny. Możesz ją stosować, jako dodatek do kanapek, sałatek lub zjadać w formie przekąski. Bardzo smaczna jest również papryka marynowana.
PIETRUSZKA – świeże liście pietruszki są bardzo pożyteczne i mogą być używane jako składnik zdrowej diety. Korzeń pietruszki jest stosowany w leczeniu wzdęć, zapalenia pęcherza oraz dolegliwości reumatycznych. Świeże warzywa są cenionym ziołem łagodzącym bóle miesiączkowe. Pietruszka zwyczajna jest bogata w prowitaminę A, witaminę C, sole mineralne i żelazo. Zawarte w pietruszce witaminy i minerały (wapń, magnez i potas) pozytywnie wpływają na krążenie krwi, a żelazo pomaga zwalczać anemię. Pietruszka pomaga również usuwać toksyny z organizmu. Właściwości pietruszki dotyczą także menstruacji. Pomaga wywołać spóźnioną miesiączkę, wzmacnia krwawienie. Pietruszka zwyczajna to również sprawdzony sposób na bóle menstruacyjne. Jej działanie rozkurczające dobrze wpływa na mięśnie miednicy. Wywar z pietruszki polecany jest na problemy z pęcherzem, prostatą i nerkami. Korzeń pietruszki ma właściwości moczopędne i jest stosowany w obrzękach i problemach z zatrzymaniem płynów w ciele.
Natka pietruszki ma właściwości antyseptyczne, wpływa pozytywnie na proces trawienia i zapobiega infekcjom układu moczowego. Zawarta w natce pietruszki witamina A dobrze działa na wzrok, szczególnie o zmierzchu. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C zaspokaja jedna łyżka stołowa pietruszki.
PASTERNAK – kiedyś jadano go zamiast ziemniaków. Przypomina pietruszkę. Jadalne są korzenie – prawie kuliste, spłaszczone albo wydłużone, białe, pokryte gładką skórką. Zawiera dużo białka, węglowodanów, potasu, fosforu, wapnia, żelaza oraz witaminy C i z grupy B, ale też sporo kalorii. Ma właściwości moczopędne i odtruwające. Dobrze robi na nerki, pęcherz i reumatyzm. Można go przyrządzić na jarzynę albo dodać do zupy warzywnej. Doskonale zastępuje w potrawach ziemniaki.
MARCHEW – znana jest ze swoich właściwości leczniczych i kosmetycznych. Korzeń tego warzywa ma przede wszystkim właściwości przeciwcukrzycowe i przeciwpasożytnicze. Działa rozkurczowo, obniża poziom cholesterolu we krwi, a także wpływa na regulację trawienia. Stanowi bogate źródło witamin i soli mineralnych. Dzięki marchwi zwiększa się nasza odporność, a skóra i błony śluzowe stają się bardziej elastyczne. Marchew działa rozkurczowo na naczynia krwionośne, a także wiatropędnie i pobudzająco na układ moczowy. Znaleźć w niej możemy witaminę A, C, witaminy z grupy B, a także witaminę E, H, K oraz PP. Nie brak też składników mineralnych takich, jak wapń, potas, sód, żelazo, miedź, fosfor, magnez, cynk i kobalt. Zawiera też kwas foliowy, kwas jabłkowy, inozytol oraz pektyny. Dzięki obecności dużej ilości błonnika, marchewka pomaga regulować pracę przewodu pokarmowego, zapobiega zaparciom i nadmiernej fermentacji w jelitach. Sprzyja wydalaniu z organizmu produktów odpadowych przemiany materii. Marchewkę najlepiej spożywać na surowo. Jest wówczas najbardziej wartościowa, choć ceną za to jest jej większa ciężkostrawność. Ugotowana staje się o wiele bardziej lekkostrawna, dzięki czemu mogą ją jeść już malutkie dzieci. Obróbka termiczna sprawia jednak, iż traci ona część swoich wartości odżywczych.
W kosmetyce duże zastosowanie ma karoten - nie tylko wpływa na nasz wzrok i poprawia odporność naszego organizmu, ale także: korzystnie wpływa na stan i koloryt naszej skóry, dlatego warto pić sok z marchwi, stosowany jest jako składnik ochronnych kosmetyków do opalania, olejek z nasion jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym, wyciąg z marchwi jest składnikiem kremów, maseczek.
RZEPA – jest symbolem krzepkości. Zawiera sporo wapnia, fosforu, żelaza, ale też potas, magnez i jod. Jest dobrym źródłem witaminy PP, C, beta-karotenu i witamin z grupy B. Ma działanie wzmacniające, bakteriobójcze i moczopędne. Wspomaga leczenie zakażeń układu moczowego, trądziku i ropni. Ponadto przeciwdziała wypadaniu włosów. Przy przeziębieniach, katarze, anginach dobrze jest popijać słodki sok z rzepy. Wystarczy warzywo wydrążyć, wsypać trochę cukru i po kilku godzinach powstanie syrop. Można zrobić z niej surówkę, zapiec pod beszamelem, dodać do duszonych potraw warzywnych, faszerować mięsem, ryżem lub innymi warzywami.
SKORZONERA – Jadalne są czarne korzenie, stąd druga nazwa tego warzywa – czarne korzonki. Ale gdy oskrobie się skórkę, pod spodem jest biały miąższ. Skorzonera przypomina w smaku szparagi, tylko bardziej mączyste. Zawiera dużo węglowodanów, żelaza i fosforu, niewiele witaminy C i z grupy B. Najlepiej smakuje ugotowana lub zapieczona pod beszamelem i posypana natką pietruszki. Ugotowaną skorzonerę można też dodać do jajecznicy lub omletu.
BRUKIEW – zwana korpiel, kwaczek, jest krzyżówką rzepy i kapusty. Cechuje ją duża biologiczna witalność i wysoka przyswajalność cennych składników odżywczych – ocenia Ilona Cichecka, specjalistka ds. żywienia człowieka z kliniki Invicta. – Jest bogatym źródłem witamin z grupy B (B1, B2, B5, B6, B9, B12), witamin C, A i K oraz składników mineralnych: wapnia, fosforu, sodu, magnezu, cynku, miedzi, siarki i żelaza. Ponadto znajdziemy w niej sporo błonnika, beta-karotenu i dobrych kwasów tłuszczowych. W medycynie ludowej brukiew doceniono już dawno. – Przede wszystkim zwracano uwagę na jej właściwości moczopędne, usprawniające procesy trawienne, przeciwdziałające zaparciom i działanie wykrztuśne. Lecznicze działanie posiada również sok z brukwi, który oczyszcza i wzmacnia organizm. Dzięki zawartym w niej związkom siarki polecana jest też osobom borykającym się z problemami skórnymi czy wypadaniem włosów. Brukiew zawiera również substancje antyrakowe – glukozynolaty. – Dlatego zaliczono ją do grupy warzyw krzyżowych o największym działaniu przeciwnowotworowym.
POMIDORY – Z badań wynika, że pomidor, dzięki zawartości kwasu liponowego (ALA), wpływa na poprawę metabolizmu, pomaga kontrolować poziom cukru we krwi, sprzyja rozszerzaniu naczyń krwionośnych i chroni przed występowaniem retinopatii cukrzycowej. Jednym z podstawowych składników warzywa jest także likopen – organiczny związek chemiczny z grupy karotenów, zaliczany do antyoksydantów. To właśnie on nadaje pomidorowi czerwony kolor, a ponadto, podobnie jak witamina C, pomaga zwalczać wolne rodniki. Wysoka zawartość potasu, błonnika i innych wspomnianych wyżej składników (cholina, witamina C) zapobiega występowaniu chorób układu krążenia, zawałów i wylewów, a w dodatku pozwala zachować odpowiednią masę mięśniową, gęstość kości i uniknąć powstawania kamieni nerkowych. Pomidory są zalecane także kobietom w ciąży oraz ludziom ze skłonnościami depresyjnymi ze względu na obecność kwasu foliowego. Pomidory mają mnóstwo witaminy C. Duży owoc (ok. 180 g) pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w 60 proc. Zawiera też sporo witaminy E (25 proc. dziennego zapotrzebowania) oraz beta-karotenu - silnych antyoksydantów, czyli bezcennych dla naszego zdrowia substancji neutralizujących szkodliwe wolne rodniki. W pomidorach obecne są witaminy z grupy B - działają korzystnie na układ nerwowy, w tym witamina PP wpływa na metabolizm cukru i cholesterolu we krwi, a także witamina K ma właściwości przeciwkrzepliwe. Pomidory to też bogactwo pierwiastków mineralnych. Bezcenne dla zdrowia substancje znajdziemy również w sporządzonych z pomidorów przetworach - sosach, keczupie, pomidorach suszonych.
PORA – jest lekkostrawny, dietetyczny i zasadotwórczy. Por często zalecany jest w dietach leczniczych i odchudzających. Zawiera minerały: żelazo, wapń, fosfor, miedź, potas, mangan, miedź i magnez. Por jest dobrym źródłem witaminy A (jako karoten), C, E, K oraz witamin z grupy B (szczególnie B1 i B6) i kwasu foliowego. Por jest źródłem przeciwutleniaczy. Na szczególną uwagę zasługuje luteina i zeaksantyna, które są niezbędne do wsparcia zdrowia oczu. Dzięki właściwością bakteriostatycznym i bakteriobójczym (olejek sulfidowy i związki siarkowe) może okazać się dobrym lekiem przy przeziębieniach oraz skaleczeniach. Por może pomóc przy przeziębieniach, reumatyzmie, zaparciach, niestrawności, wrzodach, dolegliwościach związanych z drogami moczowymi, czyrakami, hemoroidami i skaleczeniami. Oczyszcza organizm z toksyn, pomocny jest w zatruciach pokarmowych (nawet przy zatruciach grzybami i metalami ciężkimi), ma właściwości alkalizujące organizm, stabilizuje poziom cukru we krwi, dobrze działa na układ oddechowy i odpornościowy, wpływa dobroczynnie na układ trawienny i oczyszcza krew.
CEBULA – zdrowotne oddziaływanie na organizm cebula zawdzięcza obecności m.in. witaminy C, A, witamin z grupy B, fosforu, żelaza, wapnia, olejków eterycznych i oczywiście związków siarki. Jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy. Choć cebula duszona czy gotowana nie traci swoich zdrowotnych właściwości, najbardziej wartościowa jest cebula surowa. Cebula jest bogata w substancje bakteriobójcze i witaminę C, dzięki czemu jest dobra na przeziębienie i poprawia odporność. Ponadto cebula znalazła zastosowanie jako środek na kaca, wrzody i blizny. Cebula może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka, zapobiegnie zakrzepom, nadciśnieniu i obniży poziom cholesterolu, Surowa lub duszona na wodzie poprawia trawienie, działa przeciw zaparciom. W postaci surowej nie jest wskazana dla osób cierpiących na ostre dolegliwości wątroby lub woreczka żółciowego., Zjadanie przez kilka dni porcji tego warzywa szczególnie wskazane jest po kuracji antybiotykami, ponieważ cebula ma działanie grzybobójcze. Aby ją przygotować, wystarczy zalać wodą pokrojoną cebulę i wolno dusić. Zawarty w cebuli hormon roślinny (glukokinina) zapobiega pojawieniu się i rozwojowi cukrzycy u osób znajdujących się w grupie ryzyka. Ponadto surowa cebula obniża poziom cukru we krwi i pozwala zmniejszyć dawkę insuliny, w związku z tym bez obaw mogą po nią sięgać diabetycy. w miejscu po ukąszeniu osy, pszczoły czy komara. Cebula, dzięki bakteriobójczym, odkażającym i przeciwzapalnym właściwościom, złagodzi odczyn zapalny, zniweluje uczucie pieczenia i bólu.
CZOSNEK – to naturalny antybiotyk, hamuje rozwój bakterii, zwalcza infekcje, obniża ciśnienie krwi, dodatkowo stosowany jest przy wielu innych dolegliwościach, np. zapaleniu stawów czy astmie. Wystarczy zjadać tylko jeden ząbek czosnku dziennie, by w krótkim czasie odczuć jego zbawienny wpływ na zdrowie. W tym niewielkim ząbku kryje się bowiem cała apteka – związki flawonoidowe, aminokwasy, saponiny, cukry, związki śluzowe, witaminy (B1, B2, PP, C, prowitamina A), liczne sole mineralne (m.in. potasu, wapnia, magnezu) oraz rzadkie mikroelementy (m.in. kobalt, chrom, nikiel). Ale najcenniejsze w czosnku są olejki eteryczne bogate w siarczki i allicynę, związek o charakterystycznym ostrym zapachu. Najzdrowszy jest czosnek surowy, lecz ze względu właśnie na jego specyficzny zapach, nie przez wszystkich akceptowany, rzadko jadamy go w tej postaci. Czosnek ma właściwości przeciwzakrzepowe podobne do aspiryny – znacząco zmniejsza lepkość krwi. Ale to nie wszystko – działa także na śródbłonek naczyniowy, powodując rozkurcz naczyń krwionośnych, co w efekcie może zapobiec zawałowi serca i udarowi mózgu. zapobiega infekcjom wirusowym układu oddechowego i je zwalcza. To zasługa lotnych związków siarkowych i olejków eterycznych. Dlatego w okresie jesienno-zimowym czosnek powinien na stałe zagościć w naszym menu.Dzięki wyjątkowo silnemu działaniu bakteriobójczemu czosnek jest bardzo skuteczną bronią przeciw pasożytom układu pokarmowego: owsikom, glistom czy nawet tasiemcom. Czosnek nie tylko działa na śródbłonek naczyniowy, powodując rozkurcz naczyń krwionośnych, ale jeszcze hamuje enzym ACE, zaangażowany w regulację ciśnienia krwi. Dzięki obfitości antyutleniaczy czosnek nie tylko zwalcza wolne rodniki, ale i hamuje powstawanie nowych, co opóźnia procesy starzenia się organizmu, w tym oczywiście i skóry. Dostarcza też wielu witamin i minerałów ważnych dla ładnego wyglądu skóry. Korzystnie działa na naczynka krwionośne i poprawia krążenie krwi, co zapobiega powstawaniu żylaków i pojawianiu się pajączków na skórze.
Posiadacze ogródków powinni uwzględnić fasolę w planach wiosennych zasiewów. Najcenniejsze są strąki. Po opróżnieniu z dojrzałych nasion warto je ususzyć i przez cały rok zaparzać jak ziółka.
SOCZEWICA – Soczewica ma wiele wartości odżywczych, zawiera dużo białka, które może być alternatywą dla białka pochodzenia zwierzęcego. Jest także bardzo bogatym źródłem ważnego dla serca potasu i potrzebnego w ciąży kwasu foliowego. Zawiera dużo kwasu foliowego i żelaza, które sprzyjają tworzeniu czerwonych krwinek i podwyższają poziom hemoglobiny. Ponadto jest źródłem fosforu, magnezu, cynku oraz witamin z grupy B. Regularnie spożywana soczewica dobrze wpływa na cerę, poprawia pracę układu pokarmowego i przemianę materii, wspomaga odchudzanie i obniża poziom cholesterolu. Soczewica jest nie tylko smaczna, ale również tania i bardzo prosta w przygotowaniu. Jest bardzo fajnym składnikiem zup i warzywnych dań jednogarnkowych. Można robić z niej farsz, i różne pasty do chleba i warzyw.
GROCH – jSuche nasiona, czy też strąki zielonego grochu to źródło błonnika oraz skarbnica składników mineralnych. doskonałe źródło białka groch jest szczególnie ceniony przez wegetarian. Zawiera dużą ilość aminokwasów egzogennych, czyli takich, których nasz organizm nie syntetyzuje i muszą być dostarczone wraz z pożywieniem. Oprócz tego w grochu znajdują się witaminy z grupy B, kwas foliowy i pantotenowy oraz składniki mineralne, takie jak: potas, magnez, fosfor, żelazo, czy wapń. Zawiera też witaminę A, mającą dobry wpływ na wzrok, witaminę C i K, a także witaminę młodości- E.
CIECIORKA – to groch włoski, działanie przeciwbólowe (łagodzi bóle głowy oraz gardła, wspomaganie trawienia , pozytywny wpływ na stan skóry i włosów (ze względu na dużą zawartość cynku oraz witaminy B6, pomoc w obniżeniu cholesterolu we krwi (ze względu na dużą zawartość tłuszczy nienasyconych, pomoc w leczeniu wrażliwości na insulinę i cukrzycę (ze względu na dużą zawartość błonnika) jest skład aminokwasowy zawartego w niej białka, które przypomina pełnowartościowe białko pochodzące z mięsa, i dlatego jest warzywem szczególnie istotnym w diecie wegetariańskiej.
JABŁKA – Jabłka zawdzięczają swój smak kwasom jabłkowym i cytrynowym oraz cukrom, które są łatwo przyswajalne., Jabłka zawierają wiele witamin, jednak najważniejszą jest witamina C. Najwięcej jest jej pod skórką, dlatego trzeba zjadać jabłka surowe lub gotowane czy pieczone ze skórką. W skórce jabłka znajdują się ogromne ilości pektyn, które potrafią oczyszczać nasz organizm z trujących substancji, mają one zdolność odkwaszania organizmu, gdyż zawierają wiele zasadowych soli mineralnych. Wśród minerałów zawierają potas oraz żelazo. Te owoce w diecie działają moczopędnie, dzięki czemu mogą zmniejszać obrzęk nóg, oraz poprawiają pracę wątroby, wzmacniają mięśnie, serce, układ nerwowy
GRUSZKI - gruszka jest słodka, pyszna, idealna zarówno na ciepło, jak i surowo. Jest doskonałym źródłem błonnika oraz jodu. Ten ostatni sprawia, że owoce te pomagają w zwalczaniu schorzeń tarczycy. Jeżeli mamy problemy ze skupieniem uwagi, na nasz mózg świetnie wpłynie zawarty w gruszkach bor. Będą również doskonałe dla osób chorujących na nadciśnienie, dzięki zawartości potasu. Gruszki nie są kaloryczne, wspomagają pracę żołądka i polepszają samopoczucie. Jeżeli masz ochotę na coś słodkiego, zamiast kolejnego batonika sięgnij po gruszkęŚLIWKI – Zawierają witaminy C, A i E, potas, żelazo, magnez, wapń, fosfor, antyoksydanty. Mają sporo witamin z grupy B, dzięki czemu wpływają łagodząco na nasz układ nerwowy. Śliwki wykazują także działanie przeciwnowotworowe i przeciwmiażdżycowe. Zawarta w ich pestkach amigdalina uznawana jest za związek pomocny w walce z rakiem. . Uwielbiamy powidła ze śliwek! Możesz je też wykorzystać jako dodatek do ciast lub ususzyć.
ŻURAWINA – Zawierają witaminy C, A i E, potas, żelazo, magnez, wapń, fosfor, antyoksydanty. Mają sporowitamin z grupy B, dzięki czemu wpływają łagodząco na nasz układ nerwowy. Śliwki wykazują także działanie przeciwnowotworowe i przeciwmiażdżycowe. Zawarta w ich pestkach amigdalina uznawana jest za związek pomocny w walce z rakiem. Prócz właściwości aseptycznych żurawina mają też zalety odżywcze. Są m.in. bogatym źródłem witamin A, C i z grupy B. Najwięcej substancji odżywczych i leczniczych zawierają świeże owoce.
WINOGRONA – roślina chroni przed chorobami cywilizacyjnymi, m.in. przed nadciśnieniem tętniczym czy rakiem. Poza tym z winnych jagód powstaje najlepsze wino, zdrowy olej i smaczne rodzynki. Winogrona są skarbnicą witamin i składników mineralnych. Zawierają witaminy C i A, witaminy z grupy B, potas, fosfor oraz wapń, magnez, cynk, miedź, żelazo. Ponadto należą do nielicznych owoców zawierających jod - niezbędny dla funkcjonowania tarczycy. Są także zasadotwórcze, co pomaga w pozbyciu się nagromadzonych w organizmie kwasów.
0 komentarze:
Prześlij komentarz