Aronia - Aronia czarna to gatunek krzewu należący do rodziny różowatych podobnie jak jabłoń i grusza. Nie wymagająca, odporna na mróz kuzynka jarzębiny to dobrodziejstwo w ogrodzie. Najbliżej spokrewniona jest jednak z jarzębiną (Sorbus), co widoczne jest w kształcie i wielkości owoców. Bywa zresztą nazywana jarzębiną czarnoowocową. Pochodzi ze wschodnich wybrzeży kontynentu północnoamerykańskiego, na którym występuje w stanie dzikim. W Polsce uprawiany na plantacjach, sporadycznie sadzony w lasach. W warunkach naturalnych spotyka się aronię na piaszczystych preriach i sawannach, na obrzeżach lasów, kamienistych urwiskach, piaszczysto-kamienistych polanach, a nawet na bagnach. Roślina o niewielkich wymaganiach glebowych, dobrze rośnie także na glebach IV i V klasy. Toleruje niskie temperatury sięgające -35 °C. Preferuje stanowiska od w pełni nasłonecznionych do półcienia.
Krzew osiągający wysokość 2 do 2,5 m. Liście naprzemianległe, ciemnozielone, długości do 6 cm. Jesienią pomarańczowe, do czerwonych. Kwiaty zebrane w baldachogrona. Owoce - jagody o barwie ciemnogranatowej, prawie czarnej i słodkawym, aromatycznym miąższu. Owoce o średnicy ok. 10 mm, pokryte delikatnym, meszkowatym nalotem.
Charakteryzuje się cierpkim smakiem, dlatego w postaci nieprzetworzonej może wielu osobom nie przypaść do gustu. Na rynku jednak występuje pod wieloma postaciami, tj. soków, dżemów, syropów. Przetwory z aronii dzięki zawartym w owocach garbnikom nie ulegają szybkiej fermentacji, przez co mogą być przechowywane rzez długi czas.
Krzew osiągający wysokość 2 do 2,5 m. Liście naprzemianległe, ciemnozielone, długości do 6 cm. Jesienią pomarańczowe, do czerwonych. Kwiaty zebrane w baldachogrona. Owoce - jagody o barwie ciemnogranatowej, prawie czarnej i słodkawym, aromatycznym miąższu. Owoce o średnicy ok. 10 mm, pokryte delikatnym, meszkowatym nalotem.
Charakteryzuje się cierpkim smakiem, dlatego w postaci nieprzetworzonej może wielu osobom nie przypaść do gustu. Na rynku jednak występuje pod wieloma postaciami, tj. soków, dżemów, syropów. Przetwory z aronii dzięki zawartym w owocach garbnikom nie ulegają szybkiej fermentacji, przez co mogą być przechowywane rzez długi czas.
Właściwości zdrowotne aronii zostały odkryte stosunkowo niedawno. Obecnie uważana jest za najzdrowszy owoc jagodowy obok czarnej porzeczki, nazywana bombą witaminową. Zawiera mnóstwo witamin, składników mineralnych, antyutleniaczy oraz mikroelementów.
SKŁAD CHEMICZNY:
W świeżej masie dojrzałych owoców znajduje się 74-83 procent wody i 17-26 procent suchej masy. Cukry stanowią 6,2-10,8 procent świeżej masy owoców, natomiast kwasy 0,7-1,3 procent w przeliczeniu na kwas jabłkowy. Ponadto stwierdzono obecność garbników, pektyn, barwników oraz pierwiastków chemicznych jak rad, molibden, żelazo i jod. Substancje garbnikowe (zawartość 0,35-0,6 procent suchej masy), nadają owocom cierpki smak, stąd rzadko nadają się do bezpośredniej konsumpcji. Najcenniejszą zaletą aronii jest bogactwo witamin, zwłaszcza występujących w śladowych ilościach w innych owocach i warzywach.
WŁAŚCIWOŚCI ARONII:
Aronia uprawiana jest w ogrodach działkowych do celów ozdobnych i konsumpcyjnych, robi się z niej soki, nalewki, dżemy, musy, owoce suszy się na zdrowotne herbatki. Owoce aronii spożywane na świeżo są mało smaczne.
W przemyśle spożywczym wykorzystywana jest do produkcji dżemów, konfitur, soków i nalewek, można jej także użyć jako naturalnego barwnika do przetworów w tym galaretek, likierów, win.
Aronia wykożystywana jest najwięcej jako roślina lecznicza. Surowiec zielarski – surowcem są świeże lub suszone owoce. Zawierają one dużą ilość antocyjanów, fenolokwasy, garbniki, pektyny, witaminy - dużo witaminy C i P oraz sole mineralne: potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i pierwiastki śladowe: jod, mangan, molibden.
Owoce aronii czarnej, a także sok z nich można polecać w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego, arteriosklerozie[5], katarze żołądka oraz żylaków odbytu. Owoce aronii zawierają od 1200 do 5000 mg witaminy P, podczas gdy w owocach uprawianych tradycyjnie na terenie Polski zawartość tej witaminy nie przekracza kilkudziesięciu mg. Zaznaczyć należy, że w sokach i mrożonkach witamina ta prawie w pełni zachowuje swoją aktywność.
Suszenie owoców przeprowadza się zaraz po zbiorze rozkładając cienką warstwą w cienistym i przewiewnym miejscu, najlepiej jeżeli jest możliwość rozłożenia owoców na sicie.
Aronia w kuchni - z owoców aronii można przygotować soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Sok z aronii może być używany do barwienia innych soków. Bardzo cennym surowcem jest susz z owoców. Po zalaniu wrzątkiem daje napar o pięknym rubinowym kolorze, co świadczy o zachowaniu aktywnej witaminy P. Dzięki dużej zawartości antocyjanów sok z aronii może zastąpić w przemyśle spożywczym barwniki sztuczne. Rozcieńczony 100 razy ma jeszcze intensywnie różową barwę. Świeżo zerwane owoce posiadają cierpki posmak wynikający z zawartości garbników, jeśli jednak zje się je po kilku dniach lub przemrozi w lodówce – unika się tego nieprzyjemnego smaku.
W kosmetyce stosuje się sok z aronii w dużych rozcieńczeniach. Jest pomocny przy oparzeniach słonecznych.
SOK Z ARONII – najprościej i najszybciej uzyskuje się bogaty w witaminy sok aroniowy w sokowniku – parowniku. Owoce aronii zmieszane z cukrem poddane działaniu gorącej pary wodnej dają znakomity w smaku sok o barwie prawie czarnej. Aby poprawić jego walory smakowe można dodać do niego soku z jabłek lub innych kwaśnych soków. Nie należy uzyskiwać soku przez zasypywanie owoców cukrem w słoju, gdyż efekty będą o wiele gorsze.
KONFITURY Z ARONII – należy je smażyć niezbyt długo. Dla poprawy smaku można dodać soku z cytryny, czarnej porzeczki, kwaśnych odmian jabłek lub kwasku cytrynowego.
PRZECIER - MUS Z ARONII – owoce przeciera się z cukrem, dodając na 1 kg aronii 1 kg cukru. Smak poprawia dodanie jabłek w skali 3 kg aronii i 1 kg jabłek. Przecier należy podgrzać do temperatury 60-70 °C stale mieszając, następnie umieścić w gorących sterylizowanych słoikach.
ARONIA KONSERWOWANA NA GORĄCO – owoce aronii wsypane do cedzaka należy zanurzyć na 2 minuty we wrzącej wodzie. Następnie wkłada się je do misy i zasypuje cukrem 0,5 kg cukru na 1 kg owoców. Owoce z cukrem podgrzewamy do temperatury 90 °C ciągle mieszając i natychmiast rozlewamy do gorących, suchych słojów, które następnie szczelnie zamykamy. Przy dobrej organizacji konserwacja 2 kg owoców trwa 10-15 minut.
W aronii znajdują się cenne składniki, tj. witamina C, witaminy z gruby B, witamina E, beta karoten, miedź, błonnik, mangan, jod. Obecność kwasu chloro genowego, który powoduje spowolnienie absorpcji glukozy, czyni aronię owocem wskazanym także dla diabetyków.
Neutralizuje działanie wolnych rodników sprzyjających starzeniu. Możliwe jest to dzięki zawartym w aronii antyoksydantom. Poza zmianami w poprawie wyglądu skóry przeciwdziała także starzeniu się innych narządów, w tym – mózgu. Hamuje w organizmie zmiany, których postęp mógłby powodować pogorszenie funkcjonowania pamięci, koncentracji i równowagi.
Spożywanie przetworów z aronii łagodzi skutki chemio- i radioterapii, szkodliwego promieniowania komputera, uodparnia skórę na promieniowanie UV i łagodzi dolegliwości w chorobach trzustki i wątroby.
Działa korzystanie na układ krążenia, dzięki zawartym w owocu antocyjanom, czyli naturalnym barwnikom, które występują także w czarnych porzeczkach, żurawinie, bakłażanach, ale w aronii składnik ten występuje w największym stężeniu. Antocyjany poprawiają kondycję naczyń krwionośnych oraz zwiększają ich elastyczność, zwiększają drożność krwi w naczyniach włosowatych, regulują ciśnienie. Z tych powodów Aronia jest szczególnie polecana osobom z chorobami serca, chorobą wieńcową, czy nadciśnieniem.
Wspomaga gojenie ran i poprawia odporność.
Dzięki zawartym w niej polifenolom działa łagodząco także na układ trawienny, wspomagając metabolizm, regulując przemiany tłuszczów w procesie trawienia. Ponadto substancje te łagodzą dolegliwości związane z chorobami wątroby i trzustki.
Zwiększa odporność skóry na promieniowanie UV, łagodzi skutki chemio- i radioterapii.
Zmniejsza napięcie nerwowe i przyczynia się do redukcji stresu.
Neutralizuje działanie wolnych rodników sprzyjających starzeniu. Możliwe jest to dzięki zawartym w aronii antyoksydantom. Poza zmianami w poprawie wyglądu skóry przeciwdziała także starzeniu się innych narządów, w tym – mózgu. Hamuje w organizmie zmiany, których postęp mógłby powodować pogorszenie funkcjonowania pamięci, koncentracji i równowagi.
Spożywanie przetworów z aronii łagodzi skutki chemio- i radioterapii, szkodliwego promieniowania komputera, uodparnia skórę na promieniowanie UV i łagodzi dolegliwości w chorobach trzustki i wątroby.
Działa korzystanie na układ krążenia, dzięki zawartym w owocu antocyjanom, czyli naturalnym barwnikom, które występują także w czarnych porzeczkach, żurawinie, bakłażanach, ale w aronii składnik ten występuje w największym stężeniu. Antocyjany poprawiają kondycję naczyń krwionośnych oraz zwiększają ich elastyczność, zwiększają drożność krwi w naczyniach włosowatych, regulują ciśnienie. Z tych powodów Aronia jest szczególnie polecana osobom z chorobami serca, chorobą wieńcową, czy nadciśnieniem.
Wspomaga gojenie ran i poprawia odporność.
Dzięki zawartym w niej polifenolom działa łagodząco także na układ trawienny, wspomagając metabolizm, regulując przemiany tłuszczów w procesie trawienia. Ponadto substancje te łagodzą dolegliwości związane z chorobami wątroby i trzustki.
Zwiększa odporność skóry na promieniowanie UV, łagodzi skutki chemio- i radioterapii.
Zmniejsza napięcie nerwowe i przyczynia się do redukcji stresu.
ZASTOSOWANIE ARONII:
W ogrodach jako oślina ozdobna. Aronia uprawiana jest coraz częściej jako roślina dekoracyjna, ze względu na liście przybierające jesienią pomarańczową a potem czerwoną barwę. Aronia doskonale nadaje się do uprawy ekologicznej, która w ostatnich latach jest bardzo popularna. Można ją z powodzeniem prowadzić bez użycia chemii, krzewy są bowiem - w przeciwieństwie do innych członków rodziny różowatych - odporne na szkodniki i choroby.
Aronia uprawiana jest w ogrodach działkowych do celów ozdobnych i konsumpcyjnych, robi się z niej soki, nalewki, dżemy, musy, owoce suszy się na zdrowotne herbatki. Owoce aronii spożywane na świeżo są mało smaczne.
W przemyśle spożywczym wykorzystywana jest do produkcji dżemów, konfitur, soków i nalewek, można jej także użyć jako naturalnego barwnika do przetworów w tym galaretek, likierów, win.
Aronia wykożystywana jest najwięcej jako roślina lecznicza. Surowiec zielarski – surowcem są świeże lub suszone owoce. Zawierają one dużą ilość antocyjanów, fenolokwasy, garbniki, pektyny, witaminy - dużo witaminy C i P oraz sole mineralne: potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i pierwiastki śladowe: jod, mangan, molibden.
Owoce aronii czarnej, a także sok z nich można polecać w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego, arteriosklerozie[5], katarze żołądka oraz żylaków odbytu. Owoce aronii zawierają od 1200 do 5000 mg witaminy P, podczas gdy w owocach uprawianych tradycyjnie na terenie Polski zawartość tej witaminy nie przekracza kilkudziesięciu mg. Zaznaczyć należy, że w sokach i mrożonkach witamina ta prawie w pełni zachowuje swoją aktywność.
Suszenie owoców przeprowadza się zaraz po zbiorze rozkładając cienką warstwą w cienistym i przewiewnym miejscu, najlepiej jeżeli jest możliwość rozłożenia owoców na sicie.
Aronia w kuchni - z owoców aronii można przygotować soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Sok z aronii może być używany do barwienia innych soków. Bardzo cennym surowcem jest susz z owoców. Po zalaniu wrzątkiem daje napar o pięknym rubinowym kolorze, co świadczy o zachowaniu aktywnej witaminy P. Dzięki dużej zawartości antocyjanów sok z aronii może zastąpić w przemyśle spożywczym barwniki sztuczne. Rozcieńczony 100 razy ma jeszcze intensywnie różową barwę. Świeżo zerwane owoce posiadają cierpki posmak wynikający z zawartości garbników, jeśli jednak zje się je po kilku dniach lub przemrozi w lodówce – unika się tego nieprzyjemnego smaku.
W kosmetyce stosuje się sok z aronii w dużych rozcieńczeniach. Jest pomocny przy oparzeniach słonecznych.
CO ZROBIĆ Z ARONII ?
KONFITURY Z ARONII – należy je smażyć niezbyt długo. Dla poprawy smaku można dodać soku z cytryny, czarnej porzeczki, kwaśnych odmian jabłek lub kwasku cytrynowego.
PRZECIER - MUS Z ARONII – owoce przeciera się z cukrem, dodając na 1 kg aronii 1 kg cukru. Smak poprawia dodanie jabłek w skali 3 kg aronii i 1 kg jabłek. Przecier należy podgrzać do temperatury 60-70 °C stale mieszając, następnie umieścić w gorących sterylizowanych słoikach.
ARONIA KONSERWOWANA NA GORĄCO – owoce aronii wsypane do cedzaka należy zanurzyć na 2 minuty we wrzącej wodzie. Następnie wkłada się je do misy i zasypuje cukrem 0,5 kg cukru na 1 kg owoców. Owoce z cukrem podgrzewamy do temperatury 90 °C ciągle mieszając i natychmiast rozlewamy do gorących, suchych słojów, które następnie szczelnie zamykamy. Przy dobrej organizacji konserwacja 2 kg owoców trwa 10-15 minut.
Pozdrawiam
Lady BonaFide
www.zdrowadieta.opole.pl
